Dit is zo’n typisch schilderij om eens lekker lang naar te kijken, omdat er zo veel te zien is. Je ziet mensen ijshockeyen, sleeën, schaatsen. Links is een groepje door het ijs gezakt, vlak voor de brug is een dame voorover gevallen en zie je blote billen. Op dit schilderij zie je de gekte die zich van Hollanders meester maakt als het vriest.

Zo’n winterlandschap staat heel dicht bij mijn eigen beleving. Als het dan eens een paar nachten goed had gevroren, kon je op het ijs. Ik herinner me nog de wondere wereld die zich plots ontvouwde. Een nieuwe kaart van Zeeuws Vlaanderen (waar ik opgroeide) ontvouwde zich. Eerst een klein rondje op de ondiepe Kolk in Terneuzen. Daarna wat verder op de Leiding. En als het écht flink vroor kon je op de Otheense kreek, die je helemaal tot Spui en de Groenstraat kon berijden.

Dankzij de vrieskou kwam je opeens op plekken waar je nog nooit was geweest. Dat onbereikbare eiland in de vijver, dat stuk boerenland met dat mysterieuze bosje. En je ontmoette er je buren, klasgenoten, vrienden familie op het ijs, omdat iedereen gaat schaatsen als het vriest. Ook bij ons maakte een soort baldadigheid zich meester. De ijshockeygoals, kitesurfuitrusting, sleeën en schaatsen konden van zolder. De ijsgekte was alom.

De schilder Hendrick Avercamp ken ik eigenlijk alleen van dit soort schilderijen. Hij leefde van 1585 tot 1634. Op de website van het Mauritshuis vond ik dat hij woonde in Kampen en doofstom was. En ik vond ook dat het laatste kwart van de 16^e eeuw tot de koudste decennia sinds het begin van onze jaartelling wordt gerekend. Het wordt ook wel aangeduid als de ‘kleine ijstijd’, met een winter die al in november begon en duurde tot april.

Inmiddels is van een ijstijd geen sprake meer. De klimaatverandering maakt dit soort wintertaferelen steeds zeldzamer Maar deze week (februari 2021) kan het toch weer. Dus ik heb mijn nieuwe schaatsen, die ik alweer een jaar of 5 geleden voor mijn verjaardag heb gekregen, uit het vet gehaald. Eens kijken of het ijs het houdt…

Kunstwerk: Hendrik Avercamp, Ijsvermaak

Gezien in het Mauritshuis, Den Haag, november 2008

Vind je het leuk om meer te lezen? Laat hier je emailadres achter en ontvang wekelijks een verhaal in je inbox.