Dit ‘Zelfportret met zeven vingers’ intrigeerde me onmiddellijk nadat ik het in september 2000, tijdens mijn jaar aan de kunstacademie voor het eerst in het Stedelijk zag hangen. Chagall speelt het klaar om op één schilderij zijn uitzicht op Parijs (met Eiffeltoren), de gedachte aan zijn geboortedorp in Oost Europa, een nieuw schilderij én zijn eigen beeltenis in één enkel kunstwerk te vangen.
Hij heeft op dit schilderij dus zeven vingers, die hij als een waaier over het schilderij lijkt te strijken. Zeven was voor Chagall een getal met symbolische betekenis: hij is is op de zevende dag van de zevende maand geboren. En zeven is het getal van volmaaktheid.
Toen ik studeerde aan de kunstacademie, was Chagall één van mijn voorbeelden. Niet qua stijl, want die vind ik veel te chaotisch, maar meer als persoon. Ik kom ook uit een religieus nest (zij het Christelijk in plaats van Joods) en ik verhuisde ook van mijn dorp in Zeeland naar de grote stad, om me helemaal te geven aan de kunsten. Ook ik heb erg veel heimwee gehad. Niet zozeer naar het dorp waar ik vandaan kwam, maar meer naar de staat van zijn in mijn thuisdorp, toen ik nog relatief veilig scholier was. Want daar zat ik dan opeens op mijn kamertje in de hoerenwijk van een grote stad. Ik schilderde avond aan avond. Soms wel twee schilderijen per dag. Het waren ook allemaal droombeelden.
Ik ben uiteindelijk geen kunstenaar geworden. En als ik er zo op terugkijk vind ik de gelijkenis tussen Chagall en mij echt helemaal mank gaan. Het moet zo veel heftiger zijn geweest om in het Parijs van 1912 te leven als Russische migrant. Of om Joods te zijn in Oost Europa en de onvrede en uitsluiting voelen opkomen in het het Oost Europa van rond de eeuwwisseling. En dan dat talent te hebben, terwijl de Chassidische traditie waar je bij hoort alle vormen van moderniteit en specifiek het maken van beelden afwijst. Je moet die zeven vingers durven te schilderen, weten dat je goed bezig bent, dat perfectie bij je hoort, om te overleven.. Ik had gewoon niet die zeven vingers.
Kunstwerk: Marc Chagall, Zelfportret met zeven vingers, 1912/13
Gezien in het Stedelijk Museum Amsterdam, september 2000
Vind je het leuk om meer te lezen? Laat hier je emailadres achter en ontvang wekelijks een verhaal in je inbox.
Kunstkrabbels 